Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin Rusiya Federasiyası Mərkəzi Seçki Komissiyasının sədri Aleksandr Veşnyakovla görüşdə söhbətindən - 12 oktyabr 2000-ci il


Heydər Əliyev: Aleksandr Albertoviç, mən sizi Azərbaycanda, Bakıda salamlayıram. Bilmirəm, siz əvvəl burada olubsunuz, ya yox, hər halda, əgər olubsunuzsa, bu, yəqin çoxdan olubdur, mən bilmirəm. Mənə elə gəlir ki, siz Azərbaycanda, Bakıda ilk dəfəsiniz. Çox şadam ki, təklifimizi qəbul etdiniz və Azərbaycana gəldiniz.

Aleksandr Veşnyakov: Mən Azərbaycana, sizin gözəl şəhərinizə həqiqətən ilk dəfədir gəlmişəm. Biz dəvəti məmnuniyyətlə qəbul etdik və buraya bu tarixi məqamda, parlament seçkilərinə hazırlıq dövründə gəldik. Sizin təcrübənizlə və mövqeyinizlə, qanunvericiliyinizlə, seçki komissiyasının işi ilə tanış olmaq bizim üçün maraqlı idi. Biz seçki komissiyamızın iş təcrübəsini bölüşmək ümidindəyik. Son illər biz iki böyük seçki kampaniyası keçirmişik. Həmkarlarımız sağ olsunlar ki, bu səfəri təşkil etdilər.

Heydər Əliyev: Əlbəttə, sizin də təcrübəniz var, bizim də təcrübəmiz var. Ancaq sizin təcrübəniz, təbii ki, daha çoxdur. Sizin ölkəniz də böyükdür, elə demokratikləşdirmə təcrübəsi də ilk dəfə Rusiyada başlanmışdır. Təbii ki, sizin təcrübəniz bizim üçün daha qiymətlidir. Lakin, zənnimcə, bizim təcrübəmizdə də elə cəhətlər var ki, onlarla tanış olmaq gərəksiz olmazdı. Məsələn, biz Rusiyanın Azərbaycandakı səfiri Nikolay Timofeyeviçlə görüşdük. O, bundan əvvəl Rusiya Mərkəzi Seçki Komissiyasının sədri olmuş və estafeti sizə vermişdir. Mən çox şadam ki, o, bizə səfir gəlmişdir. Beləliklə, bir çox digər məsələlərlə yanaşı o, bizə Mərkəzi Seçki Komissiyasının iş təcrübəsi baxımından da faydalı olacaqdır. Biz müşahidə edirik, siz artıq beş il olar ki işləyirsiniz.

Aleksandr Veşnyakov: Mən üç il katib oldum, son il yarımda isə Mərkəzi Seçki Komissiyasının sədriyəm.

Heydər Əliyev: Siz çox böyük iş görmüsünüz - Dumaya seçkilər, prezident seçkiləri keçirmisiniz. Bu, mühüm mərhələdir. Əlbəttə, Mərkəzi Seçki Komissiyası daim işləyir. Onun ən gərgin işi isə seçki kompaniyalarıdır: seçkilərə hazırlıq, seçkilərin keçirilməsi və sair. Bir sözlə, siz onları uğurla keçirmisiniz. Bir vaxtlar Nikolay Timofeyeviç, indi də siz. Biz bütün bunları müşahidə edirik. Təbii olaraq, bizdə vəziyyət elədir ki, televiziyamız, radiomuz Rusiya televiziyasının bütün proqramlarını bütünlüklə translyasiya edir. Lakin biz bir çox məlumatları təkcə Rusiyadan almırıq, dünyada, digər MDB ölkələrində baş verən hadisələrdən də xəbər tuturuq. Buna görə də biz sizdə Dövlət Dumasına seçkilərinə də, prezident seçkilərinə də hazırlığın necə aparıldığını, onların necə keçirildiyini müşahidə edirdik. Siz onları uğurla keçirdiniz. Xalq da razıdır, seçilmiş şəxslər də razıdırlar, siz də razısınız. Mənə elə gəlir ki, bu, fəaliyyətinizə verilmiş başlıca qiymətdir. Biz isə noyabrın 5-də parlamentimizə seçkilər keçirməliyik. Bu, növbəti seçkilərdir. Əlbəttə, bizim öz xüsusiyyətimiz var. Ölkə nə qədər kiçik olursa, bir o qədər çox partiya olur.

Birləşmiş Ştatlar kimi çox böyük ölkədə iki partiya var. Yaxud Böyük Britaniyada da iki partiya var - leyboristlər və mühafizəkarlar. Hakimiyyətə gah biri, gah da digəri gəlir. Amma kiçik ölkələrdə partiyalar yaratmaq xəstəliyə çevrilmişdir. Məncə, bizdə qırx partiya var.

Ramiz Mehdiev (Prezidentin İcra Aparatının rəhbəri): Hazırda təxminən qırx partiya dövlət qeydiyyatından keçmişdir.

Heydər Əliyev: Bəli, qeydiyyatdan keçiblər. Ancaq seçkilərdə onlardan, məncə, 14-ü iştirak edir, bu isə Rusiyada olduğundan çoxdur. Bir sözlə, təkrar edirəm, bizim faktiki olaraq öz xüsusiyyətlərimiz var. Lakin biz bu cür şəraitdə də seçkiləri demokratiyanın tələblərinə tam müvafiq surətdə keçirməyə çalışırıq. Əlbəttə, demokratiya geniş mənalı anlayışdır. Baxır, kim onu hansı çərçivədə başa düşür və sair. Amma bununla belə, demokratiyanın hansısa ümumi prinsipləri var - bunlar düzgün seçkilərdir, ədalətli seçkilərdir, şəffaf seçkilərdir. Biz bunu təmin etməyə çalışırıq. Bizim Mərkəzi Seçki Komissiyamız da təzələnmişdir, yenidir, əvvəlki artıq istefaya getmişdir və biz yeni Mərkəzi Seçki Komissiyası yaratdıq. Hesab edirəm ki, Mərkəzi Seçki Komissiyasının yaxşı strukturunu yaratmışıq. İndi sizin buraya səfəriniz, əlbəttə çox faydalıdır. Mənə dedilər ki, siz artıq Mərkəzi Seçki Komissiyasında da, bizim aparatda da, mənim aparatımın rəhbəri ilə də, parlamentdə də bir çox görüşlər keçirmisiniz. Odur ki, biz bütün bunlardan, əlbəttə, çox faydalı cəhətlər öyrənəcəyik.

Aleksandr Veşnyakov: Biz də faydalı cəhətləri öyrənəcəyik. Məsələn, sizin qanunvericiliklə tanış olduq. Açığını deyim ki, o, kifayət qədər demokratikdir. Məsələn, mən hesab edirəm ki, o, indiki dövrdə mövcud olan bütün beynəlxalq standartlara uyğundur. Özü də bizim əxz edə biləcəyimiz iki məqam var. Bax, sizdə seçkiqabağı təbliğatın keçirilməsi müddəti dəqiq şəkildə göstərilmişdir: partiyalar üçün - səsvermə gününədək 45 gün, birmandatlı dairələrdəki namizədlər üçün - seçkiyə bir ay qalana qədər. Bizdə isə başqa cürdür - kim daha tez qeydə alınmışdırsa, təbliğat kompaniyasına başlaya bilər. İndi biz öz təkliflərimizi parlamentə veririk. Ötən seçki kampaniyalarının təcrübəsinə əsasən təklif edirik ki, gəlin, seçki kampaniyasını ümumiyyətlə qısaldaq. Onu dörd ayda keçirməyək, üç ay tamamilə kifayətdir. Seçkiləri əsaslı surətdə hazırlamaq lazımdır, daha son günlərdə yox. Bir seçkini qurtaran kimi, növbəti seçkiyə hazırlaşmaq gərəkdir. Biz namizədlərimizə deyirik ki, əgər siz ciddi demokratik partiyasınızsa, əgər ciddi demokratik lidersinizsə, bu, düz olacaqdır. Sizin qanunvericilikdə yazılmış daha bir məqam: komissiyalarınız aşağı komissiyaları formalaşdırır, çünki seçkiləri onlar təşkil edirlər, müvafiq dövlət vəzifələri onlara həvalə olunmuşdur. Bizdə belə idi. Lakin sonra bizdə bunu ləğv etdilər. İndi bizdə sahə seçki komissiyalarını yerli özünüidarə orqanlar yaradır. Bəzən lazımınca yaratmağa, sadəcə olaraq, macal tapmırlar. Çünki buna yerlərdə nümayəndəli orqanlar formal yanaşırlar. Bəzən isə yerli xarakterli əyintilər də olur.

Nikolay Ryabov (Rusiyanın Azərbaycandakı səfiri): Heydər Əliyeviç, Trotskinin permanent inqilab şüarı var idi, Veşnyakov isə onu seçki prosesinin permanentliyi şüarı ilə əvəz etmək istəyir.

Aleksandr Veşnyakov: Heydər Əliyeviç, mən onu əsas tuturam ki, indi bizdə, bizim ölkələrimizdə yaxın on ildə mükəmməl seçki sistemi olacağını demək olmaz. Ona görə ki, biz inkişafdayıq - bir vəziyyətdən digərinə doğru və təbii ki, yüksələn xətt üzrə irəliləməliyik, demokratik prosesləri inkişaf etdirməliyik, amma bu proseslərin üzərindən tullanmamalıyıq. Çünki tullananda ayağımızı sındıra bilərik.

Heydər Əliyev: Doğrudur. Amma, təəssüflər olsun, bəzi ölkələrdə, bəzi beynəlxalq təşkilatlarda hesab edirlər ki, hər yerdə eyni cür olmalıdır. Axı, bu seçkilərin 200 ildən bəri keçirildiyi, təcrübə toplandığı ölkələr belə səviyyəyə birdən-birə gəlib çıxmayıblar. Amma burada, Azərbaycanda, - xüsusən də müxalifət, - istəyirlər ki, belə olsun. Kənarda da bəziləri istəyir ki, belə olsun. Mən bu yaxınlarda Nyu-Yorkda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisində oldum, sonra Vaşinqtonda proqramım, görüşlərim və sairə oldu, mənim şərəfimə böyük bir ziyafət verildi, məşhur politoloq Bjezinski orada çıxış edərək, demokratiyadan danışdı. Çox ağıllı danışdı, çox düzgün danışdı. O deyirdi ki, hər bir ölkənin şəraitini nəzərə almaq lazımdır, bizdə, Birləşmiş Ştatlarda 30 il əvvəl vətəndaşların çox böyük bir qisminin səsvermə hüququ yox idi, nəinki zəncilər, qaralar, hətta qadınlar da səsvermə hüququna malik deyildilər.

Aleksandr Veşnyakov: İsveçrədə ayrı-ayrı kantonlarda qadınlara bu hüquq yalnız 50-ci illərdə verilmişdir.

Heydər Əliyev: Bizdə isə qadınlar çoxdan azaddır və çoxdan bəri bütün seçkilərdə iştirak edirlər. Buna görə də bu işə fərqli, inkişaf, milli ənənələr, mənəvi dəyərlər və sairə baxımından yanaşılmalıdır. Təəssüf ki, bunu heç də həmişə başa düşmürlər. Lakin bununla belə, biz bu mövqelərdə durmuşuq ki, şübhəsiz, seçkiləri elə keçirmək lazımdır ki, onlar demokratik, düzgün, təmiz, şəffaf olsun. Bununla yanaşı, biz o iddiada ola bilmərik ki, bizdə seçkilər Amerika Birləşmiş Ştatlarının və ya Fransanın, İngiltərənin və Almaniyanın səviyyəsində keçirilsin. Biz hələ çox inkişaf etməliyik. Biz iqtisadi cəhətdən o səviyyəyə gəlib çatdıqdan, dövlət quruluşumuz möhkəmləndikdən sonra, əlbəttə, buna gəlib çıxmaq olar. Lakin onların 100 ilə, 200 ilə keçdiyi yolu biz hər halda 20 ilə, 30 ilə keçəcəyik. Amma daha üç ilə yox, beş ilə yox.

Aleksandr Veşnyakov: Heydər Əliyeviç, bəzi məsələlərdə Azərbaycanda da demokratiya Birləşmiş Ştatlarda olduğundan çoxdur. Bir qayda olaraq, bizdə prezident seçkilərində seçicilərin təxminən 70 faizi iştirak edir. Zənnimcə, sizdə də belədir. Birləşmiş Ştatlarda isə prezident seçkilərində səsvermə hüququna malik olanların uzağı 30-40 faizi iştirak edir. Onlarda sistem belədir, əgər vətəndaş özünü seçici kimi qeydə aldırıbsa, seçkilərdə iştirak edir. Əks halda heç kim onu yada salmır. Biz isə hər bir vətəndaş barəsində narahatıq ki, o, 18 yaşından başlayaraq səs vermək üçün bütün imkanlara malik olsun. O, harada olursa-olsun - hərbi xidmətdə də, xəstəxanada da, məhkəməsi olmayıbsa, həbsxana təcridxanasında olsa da, seçki qutusunu onun yanına gətirirlər. O hətta xaricdə olduqda da səs verir. Məsələn, Moskvada sizin səfirliyiniz seçki məntəqəsi təşkil edir. Bunu biz də təşkil edirik. Yeri gəlmişkən, Xarici İşlər Nazirliyinin bizə təqdim etdiyi siyahılar üzrə Rusiya Federasiyasının hüdudlarından kənarda səs verənlərin sayı 800 min nəfərdir. Əslində isə bunlardan müxtəlif ölkələrdə 350-400 min vətəndaş səs verir. Xaricdəki nümayəndəliklərimiz arzu edənlər üçün seçki məntəqələri açırlar. Lakin biz bu işi görmək üçün səyləri birləşdirməliyik. Əlbəttə, bunu ancaq səyləri birləşdirməklə həll etmək olar. Odur ki, deyirəm: kimin daha demokratik olduğu barədə hələ mübahisə etmək olar.

Bizdə, - mən Rusiyanı nəzərdə tuturam, - həqiqətən çatışmayan yeganə bir cəhət varsa, o da seçkilərin keçirilməsinin lazımi demokratik ənənələrinin olmamasıdır. Lakin biz bu təcrübəni toplayırıq, onu zənginləşdiririk. Bizdə hətta xüsusi proqram, seçicilərin, seçkilərin təşkilatçılarının hüquqi mədəniyyətini yüksəltmək proqramı mövcuddur. Biz onlarla təkcə seçkilər ərəfəsində deyil, həmişə məşğul oluruq. Bu, çox vacibdir.

Nikolay Ryabov: Hamının unutduğu bir mühüm məqam. Siyasi partiyalar öz fəaliyyətləri üçün maksimum azadlıq tələb edir, lakin partiyaların özlərinin təşəkkülündən tutmuş, ümumiyyətlə partiya quruculuğu proseslərini yaddan çıxarırlar. Onlar belə düşünürlər: partiyanı yaratdım, tələblərimi isə sonra irəli sürə bilərəm. Axı, mərkəzində partiya strukturları duran vətəndaş cəmiyyəti bir ilə yaranmır. Partiya möhkəmlənənədək on illər keçir. Onlar bunu daim unudurlar. Bizim komissiya siyasi partiyalar haqqında qanun təklif etməyə məcbur olmuşdur. Onlar hətta bunu da başa düşmədilər.

Aleksandr Veşnyakov: Yeri gəlmişkən, partiya quruculuğunun şərtlərindən biri belə olacaq - partiyanın başlıca vəzifəsi seçkilərdə iştirak etməkdir. Əgər bir seçkini buraxırsansa, deməli, sən siyasi partiya statusunu itirirsən, bu işə, sadəcə olaraq, hazır deyilsən. Belədirsə, siyasət meydanında əl-ayağa dolaşma. Yaxud, başqa bir misal. Əgər sən seçkilərin səslərinin 2 faizini qazanmısansa, onda cəmiyyət tərəfindən həqiqətən dəstəkləndiyinə görə dövlət sənə maddi yardım göstərir. Yox, əgər belə deyilsə, konkret insanlar, cəmiyyət tərəfindən dəstəklənməyən ayrı-ayrı adamları saxlamaq, onların hansısa iddialarının nazı ilə oynamaq nəyə lazımdır? Bu da dövlət məsələsidir. Demokratik dövlət hakimiyyətə leqal namizəd olmaq hüququnu kimə verəcəyi barədə düşünməlidir. Biz siyasi partiyalarımızla, bax, bu dildə danışırıq. Şükürlər olsun ki, indiki mərhələdə bizi başa düşürlər.

Heydər Əliyev: Düzdür. Əlbəttə, bu proses inkişaf prosesidir, təşəkkül prosesidir, yüksəliş prosesidir və ona qısa müddətdə nail olmaq qeyri-mümkündür. Başlıcası budur ki, Rusiya da bu yolla gedir, Azərbaycan da bu yolla gedir. Biz nəyə çalışırıqsa, ona da nail olacağıq, çətinlikləri mücərrəd şəkildə başa düşmək deyil, reallıqları əsas tutmaq lazımdır.

Aleksandr Veşnyakov: Bizi bu sahədə də bir çox cəhətlər birləşdirir və niyyət protokolu, seçki komissiyalarının informasiya mübadiləsi sahəsində, qanunvericiliklərimizin, gələcəyə baxışlarımızın mübadiləsi sahəsində, işgüzar əlaqələr sahəsində əməkdaşlıq haqqında protokol imzalamaq fikrindəyik. Biz də dəvət almışıq və seçkilərdə beynəlxalq müşahidəçilər kimi iştirak edəcəyik. Bu imkandan məmnuniyyətlə istifadə edəcəyik. Nəzərə çarpdırmaq istəyirik ki, həqiqətən, təcrübəni axtaranda tapacaqsan, öz təcrübəni bölüşəcəksən, bütün bunlar dövlətlərimiz arasında münasibətlərin inkişafına kömək edəcəkdir. Qarşılıqlı fəaliyyət, Rusiya Federasiyasında yaradılmış informasiya sistemində Azərbaycana kömək göstərilməsi sahəsində niyyətlərimiz var, əməli addımlar atmışıq, həm də biz özümüzün bütün zəif cəhətlərimizi bilirik. Biz deyə bilərik ki, nəyi etməmək, nədən yan keçmək daha yaxşıdır və başqa bir xüsusiyyətə yiyələnmək lazımdır. Özü də, biz bu informasiya sistemini təkcə seçkilərdə deyil, həm də Rusiya Federasiyasının bütün əhalisinin uçotu üçün tətbiq etmək istəyirik.

Sizin regionda konkret olaraq kimlərin yaşadığını bilmək demoqrafiya siyasəti, təyinatlı sosial yardım üçün çox vacibdir. Belədə, ümumiyyətlə, hamını deyil, bu yardıma həqiqətən ehtiyacı olanları dəstəkləmək mümkündür. Ona görə də bizdə inkişaf etmiş bu proseslərin təcrübəsini bölüşməyə, təcrübə mübadiləsi aparmağa hazırıq. Bunların çox vacib olduğuna Yuqoslaviya parlaq misaldır, orada seçkilər keçirilmişdi. Sanki böyük iradlar olmamışdı, amma seçkilərə, bütün dünyada edildiyi kimi, operativ, aşkar, açıq surətdə yekun vura bilmədilər ki, nəticələr heç kimdə şəkk-şübhə doğurmasın. Bu, çox məsuliyyətli praktikadır, işi keyfiyyətlə görməyi bacarmamaq toqquşmalara gətirib çıxardı. Nəticədə bütün dünya müşahidə edir və çox narahat idi ki, bundan sonra nələr baş verəcəkdir. Buna görə də seçkilərdə dəqiq, açıq işləmək çox vacibdir.

Sizin komissiyanın iş üslubu xoşumuza gəldi. Hətta mənə dedilər ki, kütləvi informasiya vasitələri komissiyanın bütün iclaslarını lentə çəkirlər, sonra isə bu, film kimi göstərilir. Bu, komissiyanın üzvlərini nizam-intizamlı edir, öz rəylərində də, qəbul etdikləri qərarlarda da daha təmkinli olmağa imkan verir.

O vaxtlar müstəqil iqtisadi siyasət yox idi, Sovetlər İttifaqının ümumi siyasəti vardı mən şərti olaraq deyirəm, sənayedə də, kənd təsərrüfatında da, bütün digər sahələrdə də belə idi. İndi iqtisadi münasibətlərimizi bu təməl üzərində inkişaf etdirmək lazımdır.

O ki qaldı siyasi münasibətlərimizə, burada bir problem var - bu, Ermənistan -Azərbaycan münaqişəsi problemidir. Bizim arzumuz bu münaqişəni dinc yolla aradan qaldırmaqdır. Yeri gəlmişkən, Rusiya bu münaqişənin yarandığı ilk gündən onun həllində iştirak edir. Mən bu yaxınlarda düşündüm, axı, bu münaqişə 1988-ci ildə başlamışdır, o vaxtlar isə Azərbaycan, Ermənistan, Rusiya sovet dövlətinin tərkibində idilər. İki müttəfiq respublika dörd il ərzində - 1988-ci ildən 1991-ci ilədək sovet dövlətinin tərkibində müharibə vəziyyətində olmuş, bir-birini qırmışdır. Son nəticədə Ermənistan silahlı qüvvələri bir çox obyektiv və subyektiv səbəblərə görə yaranmış müxtəlif şəraitdən istifadə edərək, Azərbaycan ərazisinin 20 faizini işğal etmiş və həmvətənlərimizi ordan qovmuşlar. Demək istəyirəm ki, bu, birinci mərhələ idi və Sovetlər İttifaqı onun qarşısını ala bilərdi. Amma təəssüf ki, mən belə olduğunu deyə bilmirəm, bildiyiniz kimi, mən özüm beş il Sovetlər İttifaqının rəhbərliyində olmuşam, sovet hökumətinin o dövrdəki imkanlarına bələdəm, bu münaqişənin qarşısını almaq olardı. Lakin, görünür, bu, kimlərəsə lazım deyildi. Bu isə Sovetlər İttifaqının digər respublikaları üçün də, Rusiya üçün də çox ağır nəticələrə gətirib çıxardı. Axı, bütün sonrakı münaqişələr, məsələn, Gürcüstanda abxaz və osetin münaqişələri, Dnestryanı bölgədəki münaqişə, yaxud neçə illərdən bəri davam edən və nə qədər qanlar tökülən Çeçenistan münaqişəsi zəncirvari reaksiya kimidir. Bunlar hamısı Dağlıq Qarabağ üstündə başlanmış Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsindən sonra yarandı və belə vəziyyət aldı.

Ona görə də, məsələn, mən əlbəttə, keçmiş Sovetlər İttifaqının rəhbərlərindən biri kimi və Azərbaycana uzun illər rəhbərlik etmiş şəxs kimi həmişə demişəm və açıq deyirəm: mən buna görə sovet hökumətini, rəhbərliyini, Siyasi Büronu ittiham edirəm. Onlar heç nə etmədilər.

Sovetlər İttifaqının dağıldığı və Rusiya özünün suverenliyini, müstəqilliyini elan etdiyi həmin dövrə gəldikdə isə, Rusiya yenə də bütün bu proseslərdə iştirak edirdi, amma bunun nəticələri yoxdur. Sonra bu işə 1992-ci ildə yaradılmış Minsk qrupunun üzvləri kimi başqa ölkələr də qoşuldular. Lakin Minsk qrupuna uzun müddət Rusiya başçılıq etmişdir - bir vaxt İtaliya ilə birlikdə, başqa vaxt İsveçlə, sonra isə Finlandiya ilə birlikdə. Bütün bunlar 1996-cı ilədək, ATƏT-in Lissabon zirvə görüşünədək davam etdi. Lissabon zirvə görüşündə isə Minsk qrupunun, ən əvvəl, Rusiyadan, Birləşmiş Ştatlardan və Fransadan ibarət üç həmsədri olması haqqında qərar qəbul edildi.

Üç böyük dövlət. Əlbəttə, xalqımız və biz hamımız ümidlə yaşayırdıq ki, həmin üç böyük dövlət öz səylərini birləşdirərək, bu münaqişəni həll edə biləcəkdir, amma münaqişə həll olunmayıbdır. Yeri gəlmişkən, mən bu yaxınlarda Amerika Birləşmiş Ştatlarında olarkən orada da öz narazılığımı bildirdim. Mən onlara dedim ki, Azərbaycanda biz Birləşmiş Ştatların həmsədrliyinə böyük ümidlər bəsləyirik, amma hələlik bir nəticə görmürük. Mən eyni narazılığı ən çox, əlbəttə, Rusiya barəsində dəfələrlə söyləmişəm. Bu məsələnin həlli üçün Rusiya Federasiyasının imkanlarına bələd olaraq, həmin mövzuda prezident Yeltsinlə də danışmışam. İndi Vladimir Vladimiroviç Putin prezidentdir. Onunla bir neçə görüşümüz olub və noyabrda da görüşəcəyik. Təsəvvür edirsinizmi, bu, Rusiya Federasiyası prezidentinin Azərbaycana ilk səfəri olacaqdır. Rusiya Federasiyasının prezidenti belə səfərləri uzaq-uzaq ölkələrə edir, yaxınlıqdakı qonşuya isə səfəri olmamışdır. Mən Yeltsini bir neçə dəfə dəvət etdim, hər dəfə "yaxşı", "yaxşı" dedi. Amma şükür ki, prezident Vladimir Valdimiroviç Putin dəvətimə dərhal cavab verdi. Mən axırıncı dəfə Birləşmiş Ştatlarda, Klivlenddə olarkən onunla telefonla danışdım və bu səfər baş tutmalıdır.

Əgər problem, - o, Rusiya üçün də problemdir, Qafqaz üçün də problemdir, - həll edilsə, bu, həm Rusiyanın Qafqazla, Cənubi Qafqaz respublikaları ilə əməkdaşlığının inkişafından ötrü böyük perspektivlər açar, həm də vəziyyət tamamilə dəyişər. Biz buna ümid edəcəyik.

Bir sözlə, hesab edirəm ki, səfir kimi siz bütün məsələlərlə məşğul olacaqsınız. Amma siz ən çox məhz bu məsələ ilə məşğul olsanız, bu, əlbəttə, bizim üçün daha dəyərli olardı.

Nikolay Ryabov: Dağlıq Qarabağ problemi Rusiyanı da ciddi narahat edir. Bu istiqamətdə birgə iş problemin qəti həlli yolunu tapmağa imkan verəcəkdir.

Rusiyada Heydər Əliyevi dünyanın ən müdrik siyasətçilərindən, liderlərindən biri hesab edirlər.

Biz prezident Vladimir Putinin Azərbaycana səfərinə böyük əhəmiyyət veririk. Bu səfər iki ölkə arasında münasibətlərin inkişafında yeni mərhələ olacaqdır.

"Azərbaycan" qəzeti, 13 oktyabr 2000-ci il.