Паважаныя дамы і спадары,

Шаноўныя госці,

Першым чынам, я выяўляю глыбокую ўдзячнасць усяму азербайджанскаму народу, які ізноў аказаў мне вялікі давер, абраўшы мяне Прэзідэнтам. Ізноў засвядчаю азербайджанскі народ у тым, што я і далей буду рабіць усё магчымае для ўсебаковага развіцця Азербайджана. Я таксама выяўляю ўдзячнасць партыі "Ені Азербайджан", якая вылучыла маю кандыдатуру, дзякую актывістаў партыі за непасрэдны ўдзел у выбарчай кампаніі. Я ўдзячны ўсім палітычным сілам, якія падтрымалі мяне на гэтых выбарах, у тым ліку і прадстаўнікам апазіцыі. Спадзяюся, што цяперашнія выбары і выбарчая кампанія сыграюць ролю ва ўмацаванні новай палітычнай культуры ў Азербайджане, прынясуць у Азербайджан новыя традыцыі, што з гэтага часу палітычная барацьба ў Азербайджане будзе весціся толькі і толькі цывілізаванымі шляхамі. Карыстаючыся выпадкам, жадаю падзякаваць іншых кандыдатаў у прэзідэнты, якія павіншавалі мяне з перамогай, за накіраваныя мне віншаванні.

Пяць гадоў назад на цырымоніі інаўгурацыі я абяцаў азербайджанскаму народу, што буду актыўна працаваць дзеля ўсебаковага развіцця Азербайджана. Я даў слова, што працягну ў Азербайджане палітыку Гейдара Аліева, бо гэта адзіная палітыка для сапраўднага і будучага Азербайджана, для яго заўтрашняга дня. Гэта палітыка выратавала Азербайджан ад вялікіх бед. Пад кіраўніцтвам вялікага лідара Гейдара Аліева Азербайджан дынамічна развіваўся. Азербайджан зрабіў важныя крокі ад хаосу, крызісу, анархіі да развіцця і стабільнасці. Менавіта пад яго кіраўніцтвам у Азербайджане былі створаны традыцыі дзяржаўнасці, Азербайджан умацаваў сваю дзяржаўную незалежнасць, у Азербайджане ўсталявалася стабільнасць і пачалося развіццё. Сёння я зноў жадаю сказаць, што наступныя пяць гадоў буду заставацца адданым гэтай палітыцы і не згарну з гэтага шляху.

У апошнія пяць гадоў у Азербайджане назіралася вялікае развіццё ва ўсіх кірунках. За апошнія пяць гадоў Азербайджан яшчэ больш умацаваў свае пазіцыі ў рэгіёне. У Азербайджане імкліва ішоў працэс дзяржаўнага будаўніцтва. Умацавалася наша незалежнасць. У Азербайджане паспяхова праводзяцца палітычныя і эканамічныя рэформы. Паспяхова ідзе працэс дэмакратызацыі.

За апошнія пяць гадоў Азербайджан стаў значна мацней і сёння з'яўляецца краінай, якая з надзеяй і вялікім аптымізмам глядзіць у будучыню. Сёння Азербайджан яшчэ больш умацаваў сваё годнае месца на міжнароднай арэне. Нашы рэгіянальныя ініцыятывы прыносяць вялікі поспех. Праца, якую мы праводзім у рэгіёне, спрыяе як умацаванню Азербайджана, так і развіццю рэгіянальнага супрацоўніцтва. Мы будуем нашу палітыку на асноватворных прынцыпах. Філасофія азербайджанства - наша маральная апора. Незалежная палітыка, абарона нацыянальных інтарэсаў, нацыянальная годнасць, нацыянальны гонар, нацыянальная і рэлігійная талерантнасць - вось, што абумовіла нашы поспехі. У Азербайджане ўсе народы жывуць у цёплым і братэрскім становішчы. Вельмі рады, што за апошнія пяць гадоў нашы асноўныя ідэалагічныя апоры сталі яшчэ трывалей, у Азербайджане цалкам зацвердзіліся грамадзянская згода, стабільнасць, і грамадства выразна бачыць, у якім кірунку рухаецца Азербайджан. Наша палітыка адкрытая і ясная. Жадаю паўтарыць, што асноватворныя прынцыпы гэтай палітыкі складаюцца ў ахове нацыянальных інтарэсаў азербайджанскай дзяржавы, у гэтай справе мы змаглі дамагчыся вялікіх поспехаў. Уся наша палітыка, усе палітычныя крокі маюць адну мэту. Гэта - умацаванне Азербайджана, стварэнне магутнага эканамічнага патэнцыялу, паглыбленне палітычных рэформаў і забеспячэнне бяспечнага жыцця і дабрабыту азербайджанскага народа.

Разам з тым мы прарабілі велізарную працу ў рашэнні міжнародных пытанняў. За апошнія пяць гадоў Азербайджан умацаваў сваё месца ў рэгіёне. Мы зацікаўлены ў паглыбленні ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва з усімі краінамі, робім гэта, і ўсё нашы ініцыятывы маюць гэта на мэце. За апошнія пяць гадоў Азербайджан змог значна ўмацаваць свае пазіцыі ў знешняй палітыцы. Нашы ініцыятывы ў рэгіянальнай плоскасці служаць умацаванню рэгіянальнага супрацоўніцтва і адказваюць інтарэсам Азербайджана. Перакананы, што краіны рэгіёна, якія супрацоўнічаюць з намі, таксама задаволены гэтым супрацоўніцтвам. Усе нашы ініцыятывы накіраваны на далейшае ўмацаванне свету і стабільнасці ў рэгіёне, паскарэнне эканамічнага супрацоўніцтва і забеспячэнне ўмоў свету, на тое, каб усё краіны рэгіёна жылі ва ўмовах міру, стабільнасці і сяброўства.

Магу сказаць, што за апошнія пяць гадоў мы здабылі яшчэ больш саюзнікаў у свеце. Адносіны з некалькімі краінамі падняліся на новую ступень - на ўзровень стратэгічнага партнёрства. Нашы двухбаковыя адносіны вельмі паспяховыя. Мы зацікаўлены ў працягу сяброўскіх адносін з усімі краінамі. Гэтыя адносіны раўнапраўныя, яны павінны служыць і служаць інтарэсам абодвух бакоў.

Нароўні з гэтым, яшчэ больш паглыбілася наша супрацоўніцтва з міжнароднымі арганізацыямі. Азербайджан вельмі актыўна ўдзельнічаў у міжнародных арганізацыях, членам якіх мы з'яўляемся, такім чынам, умацаваліся і нашы міжнародныя пазіцыі. Наша актыўнасць спрыяла ўмацаванню пазіцый краіны ў міжнародных арганізацыях, прыняццю рашэнняў, якія адказваюць нашым інтарэсам. Не сумняваюся, што і ў наступныя гады наша знешняя палітыка будзе вельмі гібкай і мэтанакіраванай, дзякуючы чаму міжнародныя пазіцыі Азербайджана яшчэ больш умацуюцца.

Галоўным, прыярытэтным пытаннем нашай знешняй палітыкі, вядома, з'яўлялася ўрэгуляванне армяна-азербайджанскага, Нагорна-Карабахскага канфлікту. Нажаль, нам не атрымалася пакуль дамагчыся якіх-небудзь вынікаў у гэтым кірунку. Разам з тым, магу сказаць, што пазіцыя, погляды Азербайджана і выстаўленыя намі асноватворныя прынцыпы набылі вялікую каштоўнасць падчас перамоў. Сёння я магу сказаць, што перамовы вядуцца на аснове прынцыпу тэрытарыяльнай цэласнасці Азербайджана. Гэта ні ў каго не выклікае, ды і ня можа выклікаць сумнення. Лічу, што прадпрынятыя намі крокі спрыялі як умацаванню нашай пазіцыі падчас перамоў, так і актывізацыі бакоў, якія займаюцца дадзенымі пытаннямі. Сёння ў свеце выдатна ўсведамляюць, што для паспяховага развіцця дадзенага рэгіёна замарожаныя канфлікты павінны быць урэгуляваны. Іх дазвол магчымы толькі на аснове нормаў і прынцыпаў міжнароднага права. Тэрытарыяльная цэласнасць Азербайджана павінна быць адноўлена. Тэрытарыяльная цэласнасць Азербайджана не з'яўляецца, не была і ніколі не будзе тэмай перамоў. Нагорнаму Карабаху ніколі не будзе прадстаўлена незалежнасць - ні сёння, ні заўтра, ні праз 10, ні праз 50 гадоў, Азербайджан ніколі яго не прызнае. Такім чынам, ва ўрэгуляванні канфлікту павінны знайсці адлюстраванне асноўныя прынцыпы міжнароднага права.

Захопніцкая палітыка, якая праводзіцца Арменіяй супраць Азербайджана, працягваецца. У выніку гэтай палітыкі і палітыкі этнічнай чысткі 20 адсоткаў нашых земляў пакуль знаходзяцца пад акупацыяй. 1 мільён азербайджанцаў, пацярпелых ад палітыкі этнічнай чысткі, усё яшчэ ня могуць вярнуцца на родныя землі. Гэта самая вялікая несправядлівасць, самае вялікае злачынства. Мы, вядома, пакуль зацікаўлены ў працягу перамоў, нашы надзеі пакуль не вычарпаны. Мы пакуль лічым, што перамовы могуць прывесці да справядлівага рашэння пытання. А гэта рашэнне зразумела ўсім, і азербайджанскі народ падтрымлівае гэту пазіцыю. Ізноў жадаю сказаць, што азербайджанская дзяржава ніколі не пагодзіцца з аддзяленнем Нагорнага Карабаха - спрадвечнай азербайджанскай зямлі - ад Азербайджана. Умацоўваючы дзяржаўную незалежнасць, мы адновім нашу тэрытарыяльную цэласнасць.

Нормы міжнароднага права на нашым боку. Існуюць 4 рэзалюцыі Рады Бяспекі ААН аб вывадзе армянскіх узброеных сіл з азербайджанскіх земляў. Нядаўна на Генеральнай асамблеі ААН прынята аналагічная пастанова. Іншыя міжнародныя арганізацыі сваімі пастановамі таксама падтрымліваюць і ўмацоўваюць нашу пазіцыю. Словам, міжнароднае права і гістарычная справядлівасць на нашым боку, бо, жадаю яшчэ раз паўтарыць, Нагорны Карабах гістарычна з'яўляецца азербайджанскай зямлёй.

На нашым боку эканамічны патэнцыял. Палітычныя працэсы, якія адбываюцца ў рэгіёне, умацоўваюць пазіцыю Азербайджана, бо мы прымаем у іх актыўны ўдзел, а ў шэрагу выпадкаў з'яўляемся аўтарамі выстаўленых ініцыятыў. Без удзелу Азербайджана эканамічнае і рэгіянальнае супрацоўніцтва ў рэгіёне немагчыма, і наша пазіцыя зразумелая ўсім: датуль, пакуль нашы землі знаходзяцца пад акупацыяй, ні пра якое супрацоўніцтва з Арменіяй ня можа быць і гаворкі. Лічу, што процілегламу боку неабходна прааналізаваць усе гэтыя фактары і змірыцца з рэальнасцю, якая складаецца ў тым, што сёння канкураваць з Азербайджанам вельмі складана, магу сказаць, немагчыма. Палітычны патэнцыял, эканамічная моц, армейскі патэнцыял і міжнародныя прынцыпы справядлівасці ўзмацняюць нашы пазіцыі. Я ўпэўнены, што ўсе гэтыя фактары, актыўная і наступальная палітыка ў канчатковым выніку прывядуць да вызвалення нашых земляў ад акупантаў.

Пяць гадоў назад я абяцаў азербайджанскаму народу, што на працягу пяці гадоў у Азербайджане не застанецца ніводнага палатачнага гарадка, і вельмі рады, што мы змаглі дамагчыся гэтага нават не за 5 гадоў, а за 4 гады. Паспяхова рэалізуецца прынятая ў 2004 годзе Дзяржаўная праграма паляпшэння ўмоў жыцця змушаных перасяленцаў і падвышэнні іх занятасці. За гэты перыяд ліквідаваны 12 палатачных гарадкоў. Замест іх пабудаваны сучасныя будынкі, хаты, школы, медыцынскія пункты. Збудаваны 36 новых мястэчкаў, дзясяткі тысяч нашых суайчыннікаў, пацярпелых ад акупацыі, пераехалі ў новыя хаты. Мы будзем працягваць рэалізацыю гэтай праграмы і ў будучыні. У 2007 годзе ў праграму былі занесены змены, дзякуючы якім, я ўпэўнены, мы даможамся значнага падвышэння ўзроўня жыцця нашых суайчыннікаў.

У той жа час, у апошнія пяць гадоў імкліва ішоў працэс будаўніцтва войска. Гэта таксама было адным з маіх перадвыбарных прапаноў у 2003 годзе. Я казаў, што ў Азербайджане павінен быць створаны магутны армейскі патэнцыял, і калі азербайджанскі народ акажа мне давер і прызнае, што я заслугоўваю прэзідэнцкі паст, то я прыкладу ўсе высілкі ў гэтым кірунку. З пачуццём вялікага гонару магу сказаць, што за апошнія пяць гадоў армейскі патэнцыял Азербайджана значна ўмацаваўся.

Значна ўзрос узровень падрыхтоўкі і прафесіяналізму нашага войска. Я неаднаразова сустракаўся з салдатамі і афіцэрамі ў вайсковых частках, у тым ліку ў акопах на лініі сутыкнення з ворагам. Пераканаўся, што і баяздольнасць, і баявы дух вельмі высокія. Працэс будаўніцтва войска ў Азербайджане і далей будзе ісці высокімі тэмпамі. Прароблена таксама велізарная праца для ўмацавання матэрыяльна-тэхнічнай базы нашага войска. Жадаю давесці да вашай увагі дзве лічбы. Калі ў 2003 годзе ваенныя выдаткі Азербайджана складалі 163 мільёна даляраў, то ў 2008 годзе гэта лічба дасягнула 1 мільярда 850 мільёнаў даляраў. У наступныя гады гэта сума ўзрасце. У праекце дзяржаўнага бюджэту на 2009 год аб'ём сродкаў, якія выдаткоўваюцца на войска, будзе яшчэ большым. Такім чынам, ствараючы магутны армейскі патэнцыял, мы набліжаем урэгуляванне армяна-азербайджанскага, Нагорна-Карабахскага Канфлікту.

Усе гэтыя фактары іграюць сваю ролю, і процілеглы бок павінен ведаць і ведае, што Азербайджан - магутная дзяржава. Мы валодаем эканамічнай моцай, узрасла наша палітычная вага. Без нашага ўдзелу ніводнае пытанне ў рэгіёне - ні эканамічны, ні палітычны, ні любы іншы - не можа быць вырашаны. Разам з тым Азербайджан мае вельмі моцнае, сучаснае, арганізаванае войска. Усяго гэтага мы дамагліся дзякуючы падтрымцы азербайджанскага народа. Усе гэтыя крокі ў розных кірунках я распачаў пасля рад з народам. Падчас шматлікіх паездак у рэгіёны і кантактаў з людзьмі я меў магчымасць бачыць іх настроі. Я вельмі блізка знаёмы са становішчам у рэгіёнах. Усе ініцыятывы, усе прадпрынятыя крокі былі падтрыманы азербайджанскім народам.

За апошнія пяць гадоў Азербайджан прайшоў вялікі шлях у правядзенні палітычных рэформаў. Я неаднаразова казаў і жадаю сёння паўтарыць, што палітычная сістэма ў Азербайджане павінна быць удасканалена, у Азербайджане неабходна ўжыць увесь пазітыўны вопыт, набыты ў развітых дэмакратычных краінах. У гэтым складаецца адзін з кірункаў нашага супрацоўніцтва з міжнароднымі арганізацыямі. У Азербайджане павінен быць ужыты выгодны нам, прымальны для нас, не чужы азербайджанскаму народу пазітыўны вопыт.

Такім чынам, краіна мадэрнізуецца. Мадэрнізацыя вымяраецца не толькі інфраструктурнымі праектамі ці эканамічным ростам. Адначасова павінна мадэрнізавацца, удасканальвацца наша палітычная сістэма. Я вельмі рады, што за пяць гадоў у Азербайджане створаны выдатныя ўмовы для развіцця дэмакратыі, правядзенні палітычных рэформаў, у гэтым кірунку былі прадпрынятыя важныя крокі. Навочным пацверджаннем таму з'яўляюцца праведзеныя нядаўна прэзідэнцкія выбары. Не сумняваюся, што наша палітыка ў гэтым кірунку будзе паспяхова працягнута, будзе забяспечана ўсебаковае развіццё Азербайджана.

Палітычныя рэформы павінны дапаўняцца эканамічнымі рэформамі. Палітычныя і эканамічныя рэформы ў Азербайджане праводзяцца паралельна, і я лічу, што ў гэтым складаецца галоўная прычына нашага поспеху. Мы праводзім палітычныя рэформы на ўжо сфарміраванай магутнай эканамічнай базе. Без гэтай эканамічнай базы праводзіць палітычныя рэформы будзе не так ужо лёгка. Калі звярнуць увагу на вопыт краін, якія лідыруюць з пункту гледжання дэмакратычнага развіцця, то можна пераканацца ў тым, што ў пераважнай іх большасці ўзровень эканамічнага развіцця вельмі высокі. Пераважная большасць гэтых краін вядомыя ў свеце як развітыя краіны. Наша мэта складаецца ў тым, каб у будучыні - я ўжо казаў пра гэта, часам гэта можа выклікаць здзіўленне, але я ўпэўнены, - Азербайджан увайшоў у лік развітых краін. І гэта адбудзецца, бо для гэтага ў нас маюцца ўсе магчымасці: таленавітыя людзі, вельмі адкрытая, ясная, празрыстая палітыка, палітычныя рэформы, эканамічная моц, прыродныя рэсурсы, наша геаграфічнае становішча. Упэўнены, што такую магчымасць нам створыць палітыка, якая праводзілася дагэтуль.

Мы павінны працаваць, не здавольвацца дасягнутымі поспехамі. І хоць гэтыя поспехі вельмі вялікія, мы павінны глядзець наперад, у будучыню. Мы павінны штодзённа працаваць для таго, каб забяспечыць паспяховае развіццё Азербайджана, забяспечыць стабільнае развіццё ў Азербайджане ў будучыні, для таго, каб азербайджанскі народ і далей жыў ва ўмовах бяспекі. Да гэтага павінны імкнуцца ўсё - члены грамадства, увесь азербайджанскі народ. Сёння такая салідарнасць у Азербайджане існуе. Нашы поспехі немагчымыя без падтрымкі і непасрэднага ўдзелу людзей, азербайджанскага народа, і я яшчэ раз жадаю сказаць, што асноўная крыніца нашых поспехаў - гэта дзейнасць азербайджанскага народа, яго воля.

Словам, мы і далей будзем працягваць рэформы ў палітычнай сферы. Праца, праробленая за апошнія пяць гадоў, ужо дазваляе казаць пра тое, што мы не згорнем з гэтага шляху.

Што ж датычыцца эканамічных рэформаў, ізноў жадаю сказаць, што паралельнае правядзенне эканамічных і палітычных рэформаў прынесла нам вялікія поспехі. Пачынальна з 2003 года ў Азербайджане сталі рэалізоўвацца буйныя эканамічныя праграмы, і сёння ў Азербайджане няма такой сферы, для якой не існавала б адмысловай пэўнай праграмы. Па кожным кірунку мы ажыццяўляем дзейнасць у адпаведнасці з пэўным графікам працы, па кожным кірунку маюцца пэўныя праграмы, матэрыяльнае забеспячэнне, дзейсныя механізмы выканання. Словам, для ўсебаковага развіцця Азербайджана створаны ўсе ўмовы.

Апошнія чатыры гады Азербайджан з'яўляецца першай у сусветным маштабе краінай па тэмпах эканамічнага росту. У апошнія чатыры гады не было краіны, якая апярэджвала б нас па эканамічным росце, гэта значыць росце ўнутранага валавага прадукта. Гэта вялікае дасягненне. У цэлым, за пяць гадоў эканоміка Азербайджана, унутраны валавы прадукт у Азербайджане ўзраслі ў 2,7 разы. Магу сказаць, што гэта нябачаны вынік у сусветным маштабе. Па выніках 2008 года ўнутраны валавы прадукт на душу насельніцтва складзе прыкладна 6 тысяч даляраў. Гэта добры паказчык, але ў будучыні ён узрасце яшчэ больш. Вельмі ўцешна, што ў Азербайджане нароўні з унутраным валавым прадуктам узрасло і прамысловая вытворчасць. За апошнія пяць гадоў прамысловая вытворчасць павялічылася ў 2,7 разы. Наш дзяржаўны бюджэт узрос за апошнія пяць гадоў больш чым у дзесяць разоў. Калі ў 2003 годзе дзяржаўны бюджэт Азербайджана складаў 1,2 мільярда даляраў, то ў 2008 годзе зборны бюджэт складае 15 мільярдаў даляраў. У дзяржаўным бюджэце на 2009 год прадугледжаны яшчэ больш высокі рост. Значна павялічыліся валютныя рэзервы Азербайджана. У 2003 годзе нашы валютныя рэзервы складалі 1,6 мільярда даляраў. Па дадзеных на кастрычнік гэтага года, агульныя валютныя рэзервы Азербайджана складаюць 17 мільярдаў даляраў. У наступныя гады гэта сума будзе расці. За апошнія пяць гадоў у эканоміку Азербайджана былі ўкладзены інвестыцыі на суму 44 мільярда даляраў. Гэта складае 77 адсоткаў інвестыцый, укладзеных у краіну за ўвесь перыяд незалежнасці. Гэта значыць, што Азербайджан з'яўляецца прывабнай краінай для замежных інвестараў. У той жа час я вельмі рады, што ў Азербайджане ў вялікіх аб'ёмах укладваюцца ўнутраныя інвестыцыі. Тут, вядома, вялікая доля дзяржаўных інвестыцый, аднак важную ролю іграюць таксама інвестыцыі, укладзеныя мясцовымі прыватнымі кампаніямі. Гэта вельмі важна, бо гэта будзе служыць усебаковаму развіццю краіны, стварэнню ў Азербайджане моцнага прадпрымальніцкага класа. З'яўленне сярэдняга класа - ужо рэальнасць, менавіта гэтымі фактарамі будзе вымярацца ўсебакова развіццё Азербайджана ў наступныя гады.

Вялікія поспехі дасягнуты ў развіцці нафтавага сектара. Сёння мы з пачуццём вялікага гонару можам сказаць, што ў нас ужо дыверсіфікаваная эканоміка. Мы забяспечваем сябе асноўнымі прадуктамі сілкавання, а прадукцыя перапрацоўчай прамысловасці, вырабляная ў Азербайджане, экспартуецца ў іншыя краіны. Значная яе частка атрымала міжнародныя, еўрапейскія сертыфікаты. Што гэта азначае? Гэта азначае, што эканоміка Азербайджана не будзе залежаць толькі ад энергетычных рэсурсаў. Яна і сёння не залежыць. Стваральная праца, якая праводзіцца ў рэгіёнах, стварэнне новых працоўных месцаў, адкрыццё новых заводаў, фабрыкаў - усё гэта практычныя вынікі праробленай працы.

Штогадовае вылучэнне буйных сродкаў на развіццё прадпрымальніцтва, даванне крэдытаў на палёгкавых умовах, субсідыі, якія вылучаюцца дзяржавай для развіцця сельскай гаспадаркі, закупляная тэхніка, аказваемая падтрымка і, у цэлым, маральна-палітычная і практычная падтрымка, якую Прэзідэнт аказвае прадпрымальнікам, стварылі карэнны пералом у развіцці нафтавага сектара. Я не сумняваюся, што ў наступныя пяць гадоў у гэтым кірунку будзе зроблена яшчэ больш. Праца, праробленая за апошнія пяць гадоў, яе вынік выявяцца ў наступныя гады.

Словам, мы можам ганарыцца поспехамі ў вобласці эканомікі. Я вельмі рады, што сёння Азербайджан цалкам забяспечыў сваю эканамічную незалежнасць. Рыхтуецца план дадатковых мер па забеспячэнні харчовай бяспекі. Сёння мы на 90-95 адсоткаў забяспечваем сябе асноўнымі прадуктамі сілкавання, а ў наступныя гады, праз кароткі час будзем забяспечваць цалкам.

Я вельмі рады, што высілкі ў эканамічнай сферы і дасягнутыя вынікі атрымліваюць ухвалу і падтрымку ўсяго свету і міжнародных фінансавых структур. Пацверджаннем гэтага з'яўляецца справаздача вядучай фінансавай структуры свету - Сусветнага банка на 2008 год, у якой Азербайджан прызнаны як краіна-рэфарматар нумар адзін у свеце. Гэта - вельмі высокая ацэнка. Ацэнка, дадзеная нашым высілкам, нашай палітыцы. Бо гэтыя рэформы праведзены ў нафтавым сектары, яны ствараюць умовы для развіцця бізнэсу, служаць лібералізацыі эканомікі ў Азербайджане. Гэта палітыка, рэформы дазваляюць забяспечыць людзям у Азербайджане лепшае жыццё. Таму мы надаём гэтай ацэнцы вялікае значэнне.

У той жа час, у Азербайджане забяспечваецца празрыстасць. Гэта вельмі важна для краіны, якая здабывае і экспартуе нафту і газ. Магу сказаць, што адным з асноўных кірункаў нашай паспяховай нафтавай стратэгіі з'яўляецца менавіта празрыстасць. У мінулым годзе Дзяржаўны нафтавы фонд Азербайджана быў узнагароджаны прэміяй Арганізацыі Аб'яднаных Нацый за празрыстасць. Азербайджанскі народ ведае, колькі сродкаў паступае ў краіну, і як яны расходуюцца.

Словам, мы і далей будзем працягваць гэту палітыку ў эканамічнай сферы. Будуць вырашаны ўсе пэўныя праграмы. Вопыт апошніх пяці гадоў сведчыць пра тое, што мы выканалі, прычым у шэрагу выпадкаў датэрмінова, усё, што планавалі, пра што заяўлялі. Нароўні з гэтым магу сказаць, што ў апошнія пяць гадоў вялікая ўвага надавалася рашэнню сацыяльных пытанняў, бо ў краінах, якія перажываюць пераходны перыяд, ва ўмовах правядзення карэнных, фундаментальных эканамічных рэформаў узровень жыцця людзей можа панізіцца. Мы ведаем гэта і з гісторыі. З далёкай і нядаўняй гісторыі мы ведаем, што карэнныя рэформы прыводзяць да часавага зніжэння ўзроўня жыцця людзей. У Азербайджане ж мы бачым зусім зваротнае. Нароўні з правядзеннем карэнных эканамічных рэформаў мы прарабілі вялікую працу па рашэнні сацыяльных пытанняў. За апошнія пяць гадоў памер мінімальнай пенсіі быў павялічаны ў 4 разы. Мінімальная заработная плата павялічылася ў 8 раз, а сярэдняя заработная плата - 3,6 разы. Сёння лік тых, хто атрымлівае ад дзяржавы прамую адрасную сацыяльную дапамогу, дасягнуў 600 тысяч чалавек. Дзяржава спрыяе падвышэнню ўзроўня жыцця нуждабедных грамадзян, і мы будзем працягваць гэту палітыку і ў будучыні. Мяне вельмі цешыць, што ў Азербайджане скарачаецца бедната.

Калі ў 2003 годзе лік людзей, якія жывуць ва ўмовах беднаты, складаў 49 адсоткаў, то па выніках 2007 года гэта лічба зменшылася да 16 адсоткаў. Паводле наяўных прагнозных падлікаў, па выніках цяперашняга года яна стане яшчэ ніжэй. Пра што гэта сведчыць? Гэта сведчыць пра тое, што паспяховае эканамічнае развіццё, эканамічныя рэформы ў Азербайджане і наша нафтавая стратэгія, у першую чаргу, служаць падвышэнню ўзроўня жыцця людзей. Гэта кажа пра тое, што ў Азербайджане няма працэсу расслаення, уласцівага краінам, якія дынамічна развіваюцца. Насупраць, у Азербайджане з'яўляецца сярэдні клас. У Азербайджане адкрываюцца працоўныя месцы, і я лічу, што зніжэнне беднаты займае адмысловае месца ва ўсёй праводжанай працы. У нас імклівы эканамічны рост, і я жадаю яшчэ раз сказаць, што на працягу чатырох гадоў мы былі краінай, якая лідыруе ў сусветным маштабе. Упэўнены, што і ў наступныя гады мы захаваем гэта лідарства.

Рэалізуюцца нашы буйныя інфраструктурныя праекты. За апошнія пяць гадоў здадзены ў эксплуатацыю 4 міжнародных аэрапорта. Пабудаваны восем электрастанцый. Пракладзены тысячы кіламетраў дарог. Паспяхова ішоў працэс газіфікацыі. Калі ў 2003 годзе газіфікацыя ў Азербайджане складала 62 адсотка, то сёння яна складае 85 адсоткаў. Пракладаюцца вадаправоды. Усе гэтыя інфраструктурныя праекты ўмацоўваюць Азербайджан. Аднак падвышэнне ўзроўня жыцця людзей, паляпшэнне становішча грамадзян, якія жывуць у беднаце, мае для мяне немалаважнае, а можа, нават большае значэнне, бо ўся наша палітыка накіравана на тое, каб азербайджанскі народ жыў добра, на ўмацаванне Азербайджана.

Жадаю сказаць, што гэта велізарнае шчасце - бачыць вынікі праробленай працы. Памятаю, у 2003 годзе ў адным з выступаў яшчэ напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў я заявіў, што калі народ акажа мне давер, у наступныя пяць гадоў у Азербайджане будзе адкрыта 600 тысяч новых працоўных месцаў і, такім чынам, беспрацоўе, якое з'яўляецца вялікім сацыяльным злом, у Азербайджане, можна сказаць, будзе ліквідавана. З пачуццём вялікага гонару магу сказаць, што за апошнія пяць гадоў у Азербайджане адкрыта 741 тысяча новых працоўных месцаў, з якіх 531 тысяча - пастаянныя. Гэтыя працоўныя месцы служаць паляпшэнню дабрабыту людзей, і ў той жа час надаюць магутны імпульс працэсам, якія адбываюцца ў рэгіёнах. Часам сілы, якія недастаткова валодаюць сітуацыяй ці спрабуюць кінуць цень на нашы поспехі, злучаюць наша эканамічнае развіццё больш з нафтавым фактарам. Праўда, здабыча нафты ўзрасла, яе доля ва ўнутраным валавым прадукце высокая. У развіцці любой краіны маецца вызначаная асноўная кропка апоры. Для нас гэта - прыродныя рэсурсы. Але звярніце ўвагу на эканамічныя паказчыкі нашых раёнаў: за апошнія пяць гадоў эканоміка ў большасці раёнаў вырасла больш чым у 2 разы. У некаторых раёнах унутраны валавы прадукт узрос у 2,5, 2,7, 3 разы. У нашых раёнах няма здабычы нафты. Тады за кошт чаго адбыўся рост? За кошт створаных працоўных месцаў, укладзеных інвестыцый, адкрытых заводаў, фабрыкаў. Сёння ў Азербайджане тыя, хто жадае працаваць, у большасці выпадкаў могуць знайсці працу.

Сёння мы сутыкаемся ў Азербайджане з іншай праблемай - незаконнай міграцыяй. У наш час колькасць працоўнай сілы, якая прыязджае працаваць у Азербайджан з іншых краін, з кожным днём павялічваецца. Для рэгулявання гэтага пытання нядаўна была створана Дзяржаўная міграцыйная служба. Такія цяперашнія рэаліі Азербайджана. Шлях, пройдзены намі з 2003 па 2008 год, дае пра сябе ведаць ва ўсіх кірунках.

Я не магу сёння казаць аб усіх дасягнутых поспехах. Калі стану казаць, то запатрабуецца некалькі гадзін. Проста яшчэ раз жадаю давесці да ўвагі азербайджанскага народа асноўныя моманты. За апошнія пяць гадоў у Азербайджане пабудавана 1600 новых школ. 1600 школ! Адрамантаваны сотні школ. У цэлым, у Азербайджане функцыянуюць 4500 школ. Школы, якія знаходзіліся ў непрыдатным стане, былі знесены, замест іх пабудаваны школы, што адказваюць самым сучасным стандартам. Ва ўсіх школах ідзе працэс кампутарызацыі, усе яны падлучаюцца да Інтэрнэту. Калі пяць гадоў назад на 1000 школьнікаў даводзіўся 1 кампутар, то сёння 1 кампутар даводзіцца на 29 вучняў. Гэта і ёсць наша будучыня. Наша маладое пакаленне павінна быць адукаваным, пісьменным, выхоўвацца ў духу патрыятызму. Падрыхтоўка кваліфікаваных, прафесійных, кахаючых радзіму, прывязаных да радзімы кадраў з'яўляецца прыярытэтным для нас пытаннем.

Жадаю адзначыць працу ў вобласці аховы здароўя людзей. За апошнія пяць гадоў створана больш 240 медыцынскіх устаноў, з якіх пераважная большасць адказвае самым высокім сусветным стандартам. Стварэнне медыцынскай службы сучаснага, сусветнага ўзроўня не толькі ў Баку, але і ў рэгіёнах з'яўляецца ўнёскам у ахову здароўя азербайджанскага народа.

Сёння мы паспяхова вырашаем праблему з пітнай вадой. Будаўніцтва адмысловых вычышчальных збудаванняў, пракладка вадаправодаў палепшаць якасць жыцця, здароўе людзей. Мы заўсёды павінны з вялікай увагай ставіцца да нашага генафонду. Неабходна зрабіць усё магчымае для таго, каб людзі ў Азербайджане былі здаровымі, каб маладое пакаленне было здаровым як фізічна, так і маральна. За апошнія пяць гадоў ва ўсіх рэгіёнах Азербайджана пабудавана 14 сучасных алімпійскіх спартовых комплексаў. Каля 20 спартовых комплексаў яшчэ будуюцца. У гэтых спартовых комплексах дзеці займаюцца спортам на самым высокім узроўні. Там маюцца ўсе ўмовы - адкрытыя і зачыненыя пляцоўкі, плавальныя басейны. Вось будучыня Азербайджана. Азербайджанская моладзь павінна карыстацца ўсімі гэтымі магчымасцямі.

Жадаю яшчэ раз сказаць, што ўсебаковае, паспяховае развіццё Азербайджана - гэта ўжо рэальнасць. Я ані не сумняваюся ў тым, што ў наступныя пяць гадоў мы яшчэ больш умацуем усе гэтыя пазітыўныя тэндэнцыі і павядзём Азербайджан да новых поспехаў.

Для паспяховага ажыццяўлення нашай унутранай і знешняй палітыкі вырашаны таксама пытанні энергетычнай бяспекі. Мы вырашылі ўсе пастаўленыя задачы. Сёння Азербайджан на сто адсоткаў вырашыў пытанні энергетычнай бяспекі. Як вам вядома, цяпер у свеце гэта з'яўляецца глабальнай тэмай перамоў і пытаннем, якія выклікаюць заклапочанасць. Пачатая ў сярэдзіне 1990-х гадоў у Азербайджане па ініцыятыве вялікага лідара Гейдара Аліева нафтавая стратэгія, якая сёння паспяхова ажыццяўляецца, прынесла нашай краіне вялікія поспехі. Усе запланаваныя пытанні вырашаны, нягледзячы на тое, што зрабіць гэта было не так ужо лёгка.

Сёння нафтаправод Баку-Тбілісі-Джэйхан эксплуатуецца і працуе на поўную магутнасць. Будаўніцтва трубаправода завяршылася ў апошнія пяць гадоў. Сёння паспяхова эксплуатуецца і функцыянуе газаправод Баку-Тбілісі-Эрзурум. За апошнія пяць гадоў Азербайджан ператварыўся з краіны, якая імпартуе газ, у краіну, што экспартуе яго. Сёння мы забяспечваем сябе, а таксама экспартуем газ у іншыя краіны. Мы прыступілі да будаўніцтва чыгункі Баку-Тбілісі-Карс, якая з'яўляецца лагічным працягам нафта- і газаправодаў Баку-Тбілісі-Джэйхан і Баку-Тбілісі-Эрзурум. Гэты праект уяўляе гістарычнае значэнне і для нас, і для нашых суседзяў, і для рэгіёна, і для ўсяго свету. Мы пачалі гэты гіганцкі праект па ўласнай ініцыятыве, па ініцыятыве ўсіх якія ўдзельнічаюць у ім краін, сумеснымі высілкамі. Калісьці праекты Баку-Тбілісі-Джэйхан, Баку-Тбілісі - Эрзурум, Баку-Тбілісі-Карс былі толькі на паперы. Яны былі проста намерам, ідэяй. Некаторыя звалі іх міфам. Але сёння міф стаў рэальнасцю. Хто гэта зрабіў? Мы! Сваёй палітыкай, у рамках рэгіянальнага супрацоўніцтва і пры актыўным удзеле суседніх дзяржаў мы забяспечылі ўсе гэтыя паспяховыя крокі. Гэтыя праекты забяспечаць доўгатэрміновае, паспяховае і ўстойлівае развіццё Азербайджана.

За апошнія пяць гадоў здабыча нафты і газу ў Азербайджане значна ўзрасла. Калі ў 2003 годзе здабыча нафты складала 15,4 мільёна тон, то сёлета яна павінна перавысіць 50 мільёнаў тон. У 2003 годзе здабыча газу ў Азербайджане склала 5,5 мільярда кубаметраў, а да канца гэтага года яна перавысіць 20 мільярдаў кубаметраў. Гэта значны рост за кароткі тэрмін. Мы мабілізавалі ўсе нашы магчымасці - палітычныя, эканамічныя, тэхнічныя, і ва ўсіх справах праводзілі мэтанакіраваную палітыку. Мы паставілі перад сабой мэту і паспяхова ішлі да яе. Сёння мы забяспечылі дыверсіфікаванне экспарту нафты. Азербайджан мае 7 нафта- і газаправодаў. Усе яны знаходзяцца ў працоўным стане, па гэтых трубаправодах мы можам экспартаваць нашы прыродныя рэсурсы ў любым кірунку.

Наша энергетычная палітыка дала нам эканамічную незалежнасць, дазволіла паспяхова рэалізаваць у краіне праекты па тварэнні, добраўпарадкаванню, інфраструктурныя праекты. Яна ўсяліла ў нас упэўненасць. Нашы сённяшнія поспехі і гісторыя паказалі, мы цалкам упэўнены ў гэтым, што і далей будзем паспяхова жыць як незалежная дзяржава. Незалежнасць - самы вялікі здабытак для нас, самая вялікая каштоўнасць. Але здабыць незалежнасць лягчэй, чым захаваць і ўмацаваць яе. Сёння Азербайджан, у поўным сэнсе слова, з'яўляецца незалежнай краінай, мы праводзім незалежную палітыку, як у краіне, так і за мяжой. Наша палітыка служыць інтарэсам азербайджанскага народа. Ахова інтарэсаў азербайджанскага народа, умацаванне азербайджанскай дзяржавы, умацаванне дзяржаўнай незалежнасці Азербайджана з'яўляецца для мяне, ведаю, што і для кожнага грамадзяніна Азербайджана, найважнай задачай, найважнай мэтай.

Дарагія сябры, сёння на інаўгурацыі я жадаю яшчэ раз падзякаваць родны народ за падтрымку, аказаную мне на працягу апошніх пяці гадоў, за веру, за давер. Жадаю запэўніць азербайджанскі народ у тым, што я і далей буду рабіць усё магчымае для паспяховага развіцця нашай Радзімы, для росквіту Азербайджана, буду і далей служыць азербайджанскаму народу.

Слава азербайджанскаму народу!

Няхай жыве Азербайджан!