Vladimir Putin, Rusiya Federasiyasının Prezidenti (2000-2008, 2012-)


Prezident Heydər Əliyeviç Əliyevi onu yanında tərifləmək mənim üçün münasib deyil. Lakin onun dövləti müdrikliyini, - daha münasib söz tapmaq çətindir, - qeyd etməyə bilmərəm. Bu da ondan ibarətdir ki, Sovet İttifaqının dağılmasından sonra gedən çox mürəkkəb proseslərə baxmayaraq, Azərbaycanla Rusiya arasında münasibətlərdə, - nə gizlədim, bu barədə heç vaxt açıq danışmasaq da, hər halda, müəyyən gərginlik olmuşdur. Azərbaycanda rus mədəniyyətinə, və rus dilinə münasibət faktı, - bu isə məhz Azərbaycan Prezidentinin son illərdə apardığı həmin siyasətdir, - təkcə dövlətlərarası münasibətlərin əvvəlki həcmdə bərpası üçün deyil, həm də münasibətlərin ölkələrimizin xalqlarının mənafeyi naminə inkişafı üçün qapıları açıq qoymuşdur.

...Rusiyanın və Azərbaycanın tərəqqisinə həqiqi qayğı Azərbaycan və Rusiya xalqları arasında toplanmış dostluq potensialını təkcə qoruyub saxlamağı deyil, həm də onu zənginləşdirməyi tələb edir. Mehriban qonşuluq, yüksək mənəviyyat və qarşılıqlı hörmət yeni minillikdə qardaş Azərbaycanla əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsinin möhkəm əsasıdır. Azərbaycan Prezidenti məni rəsmi səfərə dəvət edəndə dedim ki, Heydər Əliyeviç, biz onsuz da Sizinlə hər üç aydan bir görüşürük, vaxt itirmək nəyə lazımdır, O dedi, sən hələ cavansan, başa düşmürsən, əslində, bunun həm Rusiya, həm də Azərbaycan üçün əhəmiyyəti böyükdür. Onda mən ona dedim ki, "yaxşı gələrəm". Amma hiss edirəm ki, səhv etdim fikrimi dəqiq ifadə etmədim, "çox yaxşı". Həqiqətən, dünənki və bugünkü görüşlərimizdən aydındır ki, bu, sadəcə olaraq, formal olaraq iş deyil, bu həqiqətən Rusiya ilə Azərbaycan arasında münasibətlərin inkişafına ciddi və əhəmiyyətli təkan verə bilər və yəqin ki, verəcəkdir.

Lakin sözümü bununla qurtara bilmərəm. Mən bu dəvəti təkcə ümumən Azərbaycana, onun rəhbərinə çox xoş hisslər bəslədiyimizə görə deyil, həm də ona görə qəbul etdim ki, Heydər Əliyeviç xeyli dərəcədə mənim həmyerlimdir, - hər halda mən belə hesab edirəm. Bəli bu həqiqətən belədir. Düşünürəm ki, Siz indi mənimlə razılaşacaqsınız, çünki o, xeyli müddət mənim doğma şəhərimdə - Peterburqda-Leninqradda yaşamışdır, orada xüsusi təhsil müəssisəsini bitirmişdir. Mən öz həmkarlarımdan xahiş etmişəm, biz bir sıra arxiv sənədləri qaldırmışıq. O, hələ bunu bilmir, bu da onun üçün gözlənilməzdir. Xüsusi məktəbi bitirmək haqqında şəhadətnamə budur, orada yazılmışdır: "Baş leytenant Heydər Əliyevin şəhadətnaməsi. 16 may 1949 - cu il". Sonra onun təhsilinin nəticələri gəlir. Mən hamısını olmasa da bəzi yerlərini oxuyacağam. "Dialektik və tarixi materializm - əla, Çekist hazırlığı - əla, SSRİ-nin və xarici ölkələrin iqtisadi və siyasi coğrafiyası - əla. Cinayət hüququ - əla, Ədəbiyyat - məqbul, Hərbi iş - məqbul, Rus dili - əla". Zənnimcə , burada başqa qiymətlər yoxdur. Hamısı "əla" dır.

...Sonda demək istərdim ki, əgər universitetinizin tələbələri də Azərbaycan Prezidentinin vaxtilə oxuduğu kimi oxusalar, ölkənin tərəqqisi işi etibarlı əllərdə olacaqdır.

***

Görkəmli dövlət xadimi və siyasi xadim kimi Heydər Əliyevə Rusiyada səmimi hörmət hissləri bəsləyirlər. Azərbaycan xalqının rifahı naminə fəaliyyətiniz Sizə bütün dünyada geniş şöhrət qazandırmışdır.

Ölkələrimizin xalqlarını əsrlər boyu bir birinə bağlamış və indi də bağlayan əsl dostluq, yaxın mehriban qonşuluq və qarşılıqlı etimad ənənələrinin inkişafı və möhkəmlənməsi işinə verdiyiniz töhfəni yüksək qiymətləndiririk.

Əminəm ki, əsasən ,Sizin şəxsi səylərinizin sayəsində strateji tərəfdaşlıq xarakteri alan Rusiya - Azərbaycan münasibətləri Qafqazda sülhün, Sabitliyin və təhlükəsizliyin qorunmasının ən mühüm amillərindən biri olaraq, bundan sonra da hər vasitə ilə möhkəmləndiriləcəkdir.

***

Heydər Əliyev, həqiqətən Rusiyanın böyük dostu idi, biz bunu hiss edirdik və çox qiymətləndirirdik. Azərbaycan bütün bu illər ərzində MDB - nin az - az ölkələrindən biri idi ki, orada rus dilli nəşrlərin sayı nəinki azalmamış, hətta Sovet İttifaqı dövründəkindən də çox olmuşdur.

O böyük dövlət xadimi idi. Mübaliğəsiz demək olar ki, siyasət nəhəngi idi. Mən ona, sadəcə, böyük hörmətlə yanaşmırdım ,mən ona məhəbbət bəsləyirdim. Bu böyük itkidir.

***

Bütün dünyada layiqli hörmət və böyük nüfuz qazanmış görkəmli dövlət xadimi həyatdan getmişdir. Uzun illər ərzində Heydər Əlirza oğlu Əliyevin səmərəli fəaliyyəti xalqlarımızın ümumi tarixi ilə bilavasitə bağlı olmuşdur. O, Rusiya və Azərbaycanın strateji tərəfdaşlığının təməlini qoymuş, dostluğumuzun və qarşılıqlı anlaşmamızın möhkəmlənməsinə böyük şəxsi töhfə vermişdir.
 
Onun vəfatı Müstəqil Dövlətlər Birliyi, bütün beynəlxalq birlik üçün əvəzsiz itkidir.
 
"Dünyanı heyran qoyan insan" (İdeyanın müəllifi və buraxılışa məsul: Ramiz Mehdiyev) - Azərnəşr, Bakı-2004, səh.71.
 
***

Heydər Əliyev təkcə Azərbaycanda deyil, bütün keçmiş ittifaq miqyasında tanınmış şəxsiyyət idi. Onun barəsində müxtəlif fikirlər var idi, amma mən şəxsən onunla tanış olduqdan və birgə işlədikdən sonra Heydər Əliyevə münasibətim yaxşılığa doğru kökündən dəyişdi. Başa düşdüm ki, o, çox inanılmış, ağıllı, dəqiq, bacarıqlı rəhbər, əsl siyasətçi idi. Heydər Əliyevin miqyası Azərbaycanın hüdudlarından kənara çıxmışdı. Açıq deyim, Azərbaycanın bəxti gətirmişdir ki, dövlətin başında Avropa və dünya miqyasında tanınan bir siyasətçi dururdu. O, bir tərəfdən beynəlmiləlçi, digər tərəfdən isə, öz yurdunun vətənpərvəri idi. Heydər Əliyev həm də Rusiyanın dostu idi. Bu böyük insanın vəfatı onu tanıyanların hamısını, o cümlədən şəxsən məni çox kədərləndirmişdir. Onunla şəxsi, çox səmimi münasibətlərimiz var idi. 

https://azertag.az/xeber